سد قلعه چای
سد قلعه چای، یک سد خاکی، که بر روی رود قلعه چای، در ۲۰ کیلومتری عجب شیر واقع شده که در آذر ماه ۸۷ در جریان سفر دوم هیات دولت به استان آذربایجان شرقی به بهره برداری رسیده است. آب سد قلعه چای عجب شیر هفت هزار هکتار از اراضی این شهرستان را تامین می کند.[1]
موقعیت
سد قلعه چای عجب شیر، بر روی شاخه اصلی رودخانه قلعه چای در ۲/۵ کیلومتری پایین دست روستای ینگجه و در مختصات جغرافیایی عرض ۳۷ درجه و ۳۱ دقیقه شمالی و طول ۴۶ درجه و ۷ دقیقه شرقی و به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان عجب شیر واقع شده است.[1]
مشخصات
سد قلعه چای با هدف استحصال ۵۵ میلیون مترمکعب آب از آب رودخانه قلعه چای و همچنین آبیاری ۱۱ هزار و ۹۰۰ هکتار از اراضی پایاب ساخته شده است. با اجرای سد قلعه چای ۶۷۰۰ هکتار از اراضی پایاب سد، بهبود و ۵۲۰۰ هکتار نیز توسعه یافته و ۸۵۰۰۰ تن از محصولات اصلی و ۲۰۶۰ تن از محصولات فرعی تولیدی منطقه افزایش یافته است.[1]
سد قلعه چای از نوع خاکی با هسته ناتراوای رسی است که طول تاج آن ۳۳۶ متر، عرض تاج ۱۰ متر و ارتفاع آن از پی ۸۵ متر، طول دریاچه سد ۳/۵ کیلومتر در رقوم نرمال است.[1]
حجم مفید سد قلعه چای ۴۰ میلیون مترمکعب است که قابلیت تنظیم ۵۵ میلیون مترمکعب را دارد و سرریز سد از نوع آزاد و خارج از بدنه سد که طول آن ۴۵ متر است می تواند ۱۱۷۰ مترمکعب در ثانیه سیلاب را تخلیه کند و متوسط دبی رودخانه ۲/۴ مترمکعب در ثانیه می باشد که متوسط حجم آورد سالانه آن در محل احداث سد ۷۶ میلیون مترمکعب می باشد.[1]
تجهیزات هیدرو مکانیکال سد عجب شیر شامل قسمتهایی به شرح زیر است:[1]
- آبگیر تحتانی که دارای آشغالگیر، دریچه رولر گیت و تجهیزات بالابر آشغالگیر می باشد که با توجه به موقعیت آن در رقوم پایین آبگیری قرار دارد.
- آبگیر فوقانی که تجهیزاتی همانند آبگیر تحتانی دارد با این تفاوت که در رقوم نرمال بالاتر آبگیری مستقر است.
- مسیر هدایت آب به سمت شیرخانه که شامل بل ماوس و لوله ها و ترانزیشن و Expansion و … می باشد.
قسمت شیرخانه میانی که از یک شیر پروانه ای به قطر ۱۶۰۰ میلیمتر، یک بای پس و یک جرثقیل زنجیری جهت جابجا کردن شیر پروانه ای تشکیل شده است.
شیر خانه اصلی شامل شیرها ی پروانه ای با قطرهای ۳۰۰ و۵۰۰ و۸۰۰ و۱۰۰۰ میلیمتر، انواع شیرهای سوزنی با قطرهای ۳۰۰ و ۴۰۰ و ۵۰۰ و ۸۰۰ میلیمتر، هاول بانگر با قطر ۵۰۰ میلیمتر، بای پس، شیر هوا و لوله های با قطرهای مختلف متناسب با شیرها، دریچه های اضطراری و سرویس که هر دو دریچه های کشویی هستند و جرثقیل سقفی اتاق شیرخانه است.[1]
منابع
- قاسمی، آدرس سد قلعه چای جاهای دیدنی عجب شیر دیدنیهای عجب شیر سد قلعه چای کجاست موقعیت سد قلعه چای نویسنده: یاسمین. «سد قلعه چای عجب شیر | سیری در ایران». دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۸.