زحاف
زِحاف، در علم عروض قدیم، تغییراتی است که در اجزای اصلی وزن شعر به‌وجود می‌آید. این کلمه از "زَحف"، به‌معنی "دور شدن از اصل" است.
تغییرات در اجزای وزن به‌طورکلی به سه صورت انجام می‌گیرد:
- افزودن یک حرف به جزء اصلی (اِسباغ یا تسبیغ)؛ مانند اضافه شدن «الف» به «مَفاعیلُن» و تبدیل آن به «مَفاعیلان».
- کاستن یک یا دو حرف از جزء اصلی (کَفّ)؛ مانند حذف حرف «ن» از آخر «فاعِلاتُن» و تبدیل آن به «فاعلاتُ»؛
- ساکن کردن حرف متحرک (اِضمار)؛ مانند ساکن کردن «ت» در «مُتَفاعِلُن» و تبدیل آن به «مُستَفعِلُن».
در شعر سنتیِ فارسی کمتر اتفاق می‌افتد که شاعری تغییری در وزن یک قطعه شعر بدهد. اما در شعر عربی، شاعر می‌تواند مصراعی را در وزن سالم و مصراع دیگر را در شکل مُزاحَفِ آن بیاورد و مصراع‌های نامساوی بسازد.[1]
پانویسها
- میرصادقی، میمنت. واژه‌نامهٔ هنر شاعری: فرهنگ تفصیلیِ اصطلاحات فن شعر و سبک‌ها و مکتب‌های آن، چاپ سوم، انتشارات کتاب مهناز، تهران، ۱۳۸۵
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.