زبان ساختگی

زبانهای ساختگی در زبان انگلیسی و برخی زبانهای دیگر جهان هم شناخته شده و در زبان انگلیسی به آن planned language ,constructed language, artificial language یا invented language می‌گویند. در بعضی از شهرها و محلات ایران یا برخی دیگر از کشورها که مورد تحقیق میدانی قرار گرفته‌است اهالی زبان به خصوص کودکان و نوجوانان زبانی را مبتنی بر زبان مادری خود اختراع می‌کنند به گونه‌ای که فقط خودشان از این زبان استفاده می‌کنند و مقصودشان این است که در وقت گفتگو دیگران منظور و مقصود آن‌ها را نفهمند.[4]

زبان‌های اصناف هم با هدف سخن گفتن صاحبان صنف بی‌آنکه مشتری از آن سر در بیاورد در گذشته در بازارهای ایران و برخی کشورهای منطقه بسیار رایج بوده‌است. زبان هائی مانند مرغی، زرگری، لامی و سیدی جزو زبانهای ساختگی گروهی و زبانهای مطربی،[5] مسگری، حمامیها، قصابها و درویشهای دوره‌گرد از زبانهای ساختگی صنفی به‌شمار می‌رود.[6]

ساخت زبان‌های ساختگی یک فرایند پیوسته و همیشگی است. یعنی همیشه کسانی هستند که مایلند با استفاده از کلمات به صورتی که دیگری معنای آن را نفهمد مفهوم مورد نظر خود را به فرد دیگری که مقصود او را درک می‌کند منتقل کند.[7]

زبان‌های ساختگی محدود به گونه‌های زبان گفتاری نبوده شامل زبان نوشتاری هم می‌شود. معروف‌ترین گونه زبان نوشتاری یا خط از این دست خط سیاق[8] است که سال‌ها در بازارهای ایران رواج داشته و شاید هنوز افرادی قادر به نوشتن و خواندن آن باشند. بازاریان ایران با استفاده از خط سیاق امور حسابداری خود را انجام می‌داده‌اند.[9]

واژه‌هایی که در قالب زبان ساختگی بین جوانان رایج می‌شود بعد از مدتی رفته رفته به زبان رسمی راه می‌یابد و گاهی به مانند یک واژه اصیل در زبان رسمی جا خوش می‌کند. واژه هائی مانند خیکی، الکی، قاق و مانند آن از همین دست است.[1]

• زبان فراساخته
• زبان‌های ساختگی ( از عبدالرضا رشیدی)