زبان‌های فینی

زبان‌های فینی یا بالتوفینی شاخه‌ای از خانواده زبان اورالی هستند که در پیرامون دریای بالتیک، عمدتاً در فنلاند و استونی، توسط حدود ۷ میلیون نفر مردم فینی گفتگو می‌شوند.

فینی
بالتوفینی
اقوام:مردمان بالتوفینی
پراکنش:شمال فنواسکاندیا، استونی، شمال غرب روسیه، در گذشته در لتونی
تبار:اورالی
نیا:نیافینی
زیرگروه‌ها:
فینی شمالی
استونیایی شرقی–ووتی
استونیایی جنوبی
گلاتولوگfinn1317[1]

به‌طور سنتی هشت زبان فینی شناخته شده‌است.[2] نمایندگان مدرن خانواده زبان فنلاندی و استونیایی هستند که زبان رسمی کشورهای مادری آن‌ها است.[3] سایر زبان‌های فینی در منطقه دریای بالتیک اینگریایی و ووتی، در اینگریا در کناره خلیج فنلاند صحبت می‌شوند؛ و زبان لیوونیایی که زمانی در اطراف خلیج ریگا صحبت می‌شده‌است. زبان‌های دورتر شمالی کارلیایی، لودیک و وپس در منطقه دریاچه اونگا و لادوگا هستند.

علاوه بر این، از دهه ۱۹۹۰، تعدادی از گروه‌های اقلیت فینی‌زبان ظهور کرده‌اند که به دنبال به رسمیت شناختن به عنوان زبان‌های متمایز هستند و زبان‌هایی با استاندارد ادبی جداگانه را ایجاد کرده‌اند.[2] کارلین شمالی، کارلین تور و لیوی-کارلین نشان دهنده سه گویش اصلی کارلین هستند، که قبلاً تنها یک زبان شفاهی بود. زبان وورو و ستو (نوادگان مدرن استونیایی جنوبی) در جنوب شرقی استونی صحبت می‌شوند و پیش از آن گویش‌های استونیایی بودند. گویش‌های مینکیلی و کون در شمال سوئد و نروژ صحبت می‌شوند و وضعیت قانونی زبان‌های اقلیت‌های مستقل را دارند. این زبان‌ها قبلاً به گویش‌های فنلاندی شناخته شده بودند و دارای فهم متقابل هستند.

زبان‌های کوچکتر در معرض خطر قرار دارند. آخرین سخنوری که زبان مادری‌اش لیوونیایی بود در سال ۲۰۱۳ فوت کرد، و تنها در حدود دوازده نفر با زبان مادری ووتی باقی مانده‌است. صرفنظر از این، حتی برای این زبان‌ها، شکل‌دادن به زبان استاندارد و آموزش در آن ادامه دارد.[4]

زبان‌ها

زبان‌های فینی یک زنجیره گویشی با چندین مرز جدایی واضح را می‌سازند[5] و به همین دلیل گاه به جای زبان‌ها، از عنوان گویش‌های فینی استفاده می‌شود.[6] از مهم‌ترین زبان‌های این خانواده عبارتند از:

زبان شمار گویشوران منطقه جغرافیایی
لیوونیاییمرده به عنوان زبان نخستلتونی
وورو-ستو۵۰٬۰۰۰استونی، روسیه
استونیایی۱٬۰۰۰٬۰۰۰بیشتر در استونی
ووتی۲۰روسیه
فنلاندی۵٬۰۰۰٬۰۰۰بیشتر در فنلاند
اینگریایی۲۰۰روسیه
کارلیایی۳۰٬۰۰۰فنلاند، روسیه
لیوی۲۵٬۰۰۰فنلاند، روسیه
وپس۵٬۰۰۰روسیه

جستارهای وابسته

منابع
  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Finnic". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. "Itämerensuomen seuraava etymologinen sanakirja" (PDF). Sanoista kirjakieliin. Juhlakirja Kaisa Häkkiselle 17. marraskuuta 2010. Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. 259. 2010. ISSN 0355-0230.
  4. Pajusalu, Karl (2009). "The reforming of the Southern Finnic language area" (pdf). Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 258. ISSN 0355-0230. Retrieved 2015-03-03.
  5. Laakso, Johanna (2001). "The Finnic languages: Typology and contact". In Dahl, Ö.; Koptjevskaja-Tamm, M. The Circum-Baltic languages. Volume I: Past and Present. Amsterdam: John Benjamins.
  6. Viitso, Tiit-Rein (1998). "Fennic". In Abondolo, Daniel. Uralic languages. Routledge.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.