ریشک

ریشَک (به انگلیسی: Awn) برگ تغییر شکل یافته‌ای است که از برگ، فقط رگبرگ اصلی آن باقی مانده‌است. ریشک زائده‌ای خارمانند است که معمولاً در انتهای آزاد یکی از پوشینه‌ها که در قسمت خارج دانه قرار دارد می‌روید. معمولاً گندم‌های ریشک‌دار از گندم‌های بدون ریشک عملکرد بیشتری دارند حتی از کیفیت بالاتری نیزبرخوردارند. جهت کاشت گندم در مناطق خشک، بهتر است از ارقام ریشک‌دار و دارای ریشک عمودی استفاده شود.

نقش ریشک در گندم:

الف) ریشک با قدرت فتوسنتزی بالا نقش عمده‌ای در پر شدن دانه دارد. همچنین ریشک روزنه داشته و تعرق می‌نماید ولی به علت سطح کمی که دارد حداقل تعرق را خواهد داشت.

ب) ریشک نسبت فتوسنتز به تعرق بالایی دارد در نتیجه باعث مقاومت به خشکی می‌شود. از طرفی ریشک دارای ارتباط آوندی نزدیکی با دانه است.

ج) ریشک باعث کاهش خسارت آفات و پرندگان می‌شود و در افزایش وزن دانه نقش دارد.

از معایب ریشک می‌توان به ایجاد مشکل دربرداشت محصول و همچنین گسترش انواع عوامل بیماری‌زا و قارچی در مناطق مرطوب (وجود رطوبت در فاصلهٔ بین ریشک و دانه) اشاره نمود.

گندم را بر اساس طول ریشک به گروه‌های زیر طبقه‌بندی می‌نمایند.

۱) ریشک بلند Aristatum: طول ریشک در آن‌ها بیش از ۴ سانتی‌متر می‌باشد، این گروه از گندم‌ها برای رشد و نمو در مناطق گرم مناسب است.

۲) ریشک کوتاه Brevi Aristatum: طول ریشک در آن‌ها کمتر از ۴ سانتی‌متر می‌باشد و برای رشد و نمو در مناطق معتدل وگرم مناسب است.

۳) ریشک مجعد Inflatum: این گروه دارای ریشک در بالای سنبله می‌باشند و طول آن‌ها به یک سانتی‌متر می‌رسد. این ریشک‌ها راست و مستقیم نبوده و به صورت مجعد می‌باشد که مخصوص مناطق سرد است.

۴) گندم‌های بدون ریشک Muticum: هیچ‌گونه ریشکی نداشته و برای مناطق خیلی سرد مناسب است.

ریشک جزء آخرین اندام‌هایی است که در گیاه به وجود می‌آید و در فتوسنتز گیاه نقش بسیار عمده‌ای دارد زیرا هنگامی که برگ‌های پایینی ساقه ریزش می‌نمایند، ریشک و برگ پرچم نقش مهمی در پر شدن دانه خواهند داشت.[1]