روغن بزرک

روغن بزرک یا روغن کتان، روغنی گیاهیِ بی رنگ تا مایل به زرد است که از دانه های خشک و رسیدۀ گیاه کتان گرفته شده است ؛ این روغن به دلیل خاصیت تشکیل دهنده پلیمر ، می تواند به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد که در این صورت روغن بزرک خام نمایده می شودو یا می تواند درترکیب با روغنهای دیگر، به عنوان یک چسب اتصال دهنده رنگدانه در رنگهای روغن مخلوط و به کارگرفته شود .


روغن بزرک افزون بر کاربرد در جلا دادن چوب و نقاشی‌های رنگ و روغن مصرف دارویی و خوراکی دارد.

این، روغن در قدیم شناخته‌ شده ترین دارو برای درمان سرماخوردگی، سوختگی و درد معده بوده‌است. این روغن یک ماده مفید است؛ و ۹۰درصد یا بیشتر اسید های چرب اشباع نشده دارد؛ که ۷۶ درصد از آن از اسید چرب سیر نشده آلفا اسید لینولنیک است که در گروه اسیدهای چرب امگا-۳ قرار دارد.

مهم ترین منبع چربی‌های امگا-۳ در گیاهان روغنی مثل بزرک و مهم ترین منبع آن در جانوران ماهی ها و غذاهای دریایی هستند. اثرات مثبت امگا۳ در درمان کلسترول بالا، سکته، دیابت، کاهش وزن، پوکی استخوان‌ها، افسردگی، شیزوفرنی، بیش فعالی، آسم، سرطان روده بزرگ، سرطان سینه، سرطان پروستات مشاهده شده؛که دلیل آن ایجاد تعادل نسبت امگا۶- به امگا-۳ است امروزه روغن بزرک در ساخت ژل‌های دارویی و تحت عنوان ژل‌های امگا-۳ وارد بازارهای جهانی می‌شود. تبدیل روغن بزرک به این محصول دارویی ارزش افزوده‌ای تا ۳۰ برابر دانهٔ روغن‌گیری نشده ایجاد می‌کند.[1]

کشت بزرک در ایران کاهش یافته‌است.[1]

مقایسه با دیگر روغن‌ها
روغن‌های گیاهی
نوعاسید چرب
اشباع شده[2]		اسیدهای چرب
اشباع نشده منو[2]		اسیدهای چرب اشباع نشده چندگانهاسید اولئیک
(ω-۹)		نقطه دود
کل چندگانه[2]آلفا لینولنیک اسید
(ω-۳)		اسید لینولئیک
(ω-۶)
غیر هیدروژنه کردن
کانولا (کلزا)۷٫۳۶۵۶۳٫۲۷۶۲۸٫۱۴۲۹-۱۱۱۹-۲۱—۴۰۰ درجه فارنهایت (۲۰۴ درجه سلسیوس)[3]
روغن نارگیل۹۱٫۰۰۶٫۰۰۰۳٫۰۰۰—۲۶۳۵۰ درجه فارنهایت (۱۷۷ درجه سلسیوس)[3]
روغن ذرت۱۲٫۹۴۸۲۷٫۵۷۶۵۴٫۶۷۷۱۵۸۲۸۴۵۰ درجه فارنهایت (۲۳۲ درجه سلسیوس)[4]
روغن پنبه‌دانه۲۵٫۹۰۰۱۷٫۸۰۰۵۱٫۹۰۰۱۵۴۱۹۴۲۰ درجه فارنهایت (۲۱۶ درجه سلسیوس)[4]
روغن بزرک[5]۶–۹۱۰–۲۲۶۸–۸۹۵۶–۷۱۱۲–۱۸۱۰–۲۲۲۲۵ درجه فارنهایت (۱۰۷ درجه سلسیوس)
روغن زیتون۱۴٫۰۰۷۲٫۰۰۱۴٫۰۰<1.۵۹–۲۰—۳۸۰ درجه فارنهایت (۱۹۳ درجه سلسیوس)[3]
روغن نخل۴۹٫۳۰۰۳۷٫۰۰۰۹٫۳۰۰—۱۰۴۰۴۵۵ درجه فارنهایت (۲۳۵ درجه سلسیوس)[6]
روغن بادام زمینی۱۶٫۹۰۰۴۶٫۲۰۰۳۲٫۰۰۰—۳۲۴۸۴۳۷ درجه فارنهایت (۲۲۵ درجه سلسیوس)[4]
روغن گلرنگ (>۷۰% اسید لینولئیک)۸٫۰۰۱۵٫۰۰۷۵٫۰۰———۴۱۰ درجه فارنهایت (۲۱۰ درجه سلسیوس)[3]
گلرنگ (اولیک بالا)۷٫۵۴۱۷۵٫۲۲۱۱۲٫۸۲۰———۴۱۰ درجه فارنهایت (۲۱۰ درجه سلسیوس)[3]
روغن سویا۱۵٫۶۵۰۲۲٫۷۸۳۵۷٫۷۴۰۷۵۰۲۴۴۶۰ درجه فارنهایت (۲۳۸ درجه سلسیوس)[4]
روغن آفتابگردان (>۶۰% اسید لینولئیک)۱۰٫۱۰۰۴۵٫۴۰۰۴۰٫۱۰۰۰٫۲۰۰۳۹٫۸۰۰۴۵٫۳۰۰۴۴۰ درجه فارنهایت (۲۲۷ درجه سلسیوس)[4]
روغن آفتابگردان (اولیک بالا)۹٫۸۵۹۸۳٫۶۸۹۳٫۷۹۸———۴۴۰ درجه فارنهایت (۲۲۷ درجه سلسیوس)[4]
هیدروژنه کردن کامل
روغن پنبه‌دانه۹۳٫۶۰۰۱٫۵۲۹.۵۸۷.۲۸۷[2]
روغن نخل۴۷٫۵۰۰۴۰٫۶۰۰۷٫۵۰۰
روغن سویا (هیدروژنه)۲۱٫۱۰۰۷۳٫۷۰۰.۴۰۰.۰۹۶[2]
عددها بر پایه (%) وزن کلی چربی است.

هشدار، خطر احتراق سرخود

روغن بزرک بخاطر دارا بودن اسید لینولن می‌تواند در وضعیت اکسیداسیون سریع در گرمای بالا، مثلا با تابش آفتاب یا در ماشین لباس‌خشک‌کنی (پارچه آغشته) خودبخود آتش بگیرد.

افزودن روغن ترپنتین در کارگاه‌های نجاری، این خطر را دوچندان می‌کند. به همین خاطر نقاش‌ها و نجار ها، افزار آغشته را میشویند یا در ظرف روغن در حالت شناور قرار میدهند.


جستارهای وابسته

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ روغن بزرک موجود است.
  1. ملازاده، مرتضی. کتاب گیاهان صنعتی (مرجع جامع گیاهان زراعی: جلد دوم). انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی.
  2. "Nutrient database, Release 24". United States Department of Agriculture. All values in this column are from the USDA Nutrient database unless otherwise cited.
  3. Katragadda, Harinageswara Rao; Fullana, Andrés; Sidhu, Sukh; Carbonell-Barrachina, Ángel A. (2010). "Emissions of volatile aldehydes from heated cooking oils". Food Chemistry. 120 (1): 59–65. doi:10.1016/j.foodchem.2009.09.070. ISSN 0308-8146.
  4. Wolke, Robert L. (May 16, 2007). "Where There's Smoke, There's a Fryer". The Washington Post. Retrieved March 5, 2011.
  5. Fatty acid composition of important plant and animal fats and oils (German) 21 December 2011, Hans-Jochen Fiebig, Münster
  6. Scheda tecnica dell'olio di palma bifrazionato PO 64 (ایتالیایی)
  • ملازاده، مرتضی. مرجع جامع گیاهان زراعی جلد دوم (گیاهان صنعتی). انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی.
  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Linseed oil». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۶.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.