حسین صبحدل

حسین صبحدل در سال ۱۳۱۰ در میدان محمدیه تهران متولد شد. وی پس از گذران دوران کودکی در فعالیت‌هایی چون مؤذنی در مساجد و هیئت‌های مذهبی، بعدها مدیریت برنامه‌های مذهبی اشخاصی چون سید محمود طالقانی، علی شریعتی و عبدالکریم سروش را به عهده گرفت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، وی مدت‌ها مسئولیت برنامه‌های مذهبی رادیو را به عهده داشت و از مسئولان رده بالای صدا و سیما در آن دوران بود. اثر مشهور ربنا که با اجرای محمدرضا شجریان ماندگار شد و همچنین آواز عرفانی سحرگهان از آثار قاسم رفعتی، از جمله فعالیت‌های حسین صبحدل در مدت حضورش در رادیو بود. از دیگر برنامه‌های مذهبی، فرهنگی و هنری صبحدل، تلاش و ابتکار وی در خلق بیش از ۱۳۰۰ اثر رادیویی در آن سال‌ها بود.[2]

حسین صبحدل در میانه سال ۱۳۸۵ دچار بیماری ریوی شد و سرانجام در ۱۳ آبان ۱۳۸۸ در سن ۷۸ سالگی درگذشت.[3][4]

حسین صبحدل از مؤذنانی بود است که تسلط کافی بر زوایای موسیقی ایرانی داشت و همین ویژگی باعث پیدایش اذان مشهور او در مایه بیات ترک شد. صبحدل همچنین اذانی هم در ماهور دارد و بسیاری از صاحب نظران، اذان صبحدل و مؤذن‌زاده را هم پهلو و در ردیف هم می‌دانند که سخت است اذان یکی را نسبت بر دیگری برتر دانست.[5]

اذان صبحدل در زمره اولین اذان‌های جایگزین در رادیو و تلویزیون ایران پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ و آخرین اذان‌های شکوهمند در سه دهه قبل است.

مرتضی مطهری در وصیت خود درخواست کرده بود: «هر وقت جنازه من را از زمین برمی‌دارید، اذان صبحدل را پخش کنید».[6]

• محمد آقاتی
• سید قاسم موسوی قهار

• تبیان - گزیده آثار حسین صبحدل
• مراثی - اذان - صاحب اثر : استاد حسین صبحدل