جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸

پس از روزها نبرد سنگین میان استقلال‌طلبان اوستیای جنوبی و ارتش گرجستان، یک آتش‌بس اعلام شد. پس از اعلام آتش‌بس، در تاریخ ۷ اوت ۲۰۰۸ نیروهای ارتش گرجستان در یک عملیات غافلگیرانه، شهر چخینوالی را تصرف کردند.[5][6][7][8][9] فردای آن روز یعنی در ۸ اوت ۲۰۰۸ میلادی، روسیه در واکنش به حملهٔ ارتش گرجستان، بخشی از نیروهای خود را در مرز با اوستیا قرار داد. سپس تانک‌های روسیه وارد شهر چخینوالی شدند. دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور وقت روسیه، این اقدام روسیه را در جهت دفاع از شهروندان روسی ساکن در اوستیای جنوبی عنوان کرد.[10][11] میخائیل ساکاشویلی رئیس‌جمهور گرجستان اعلام کرد: گرجستان از خود در برابر حملات روسیه دفاع خواهد کرد.[12] گرجستان همچنین اعلام کرد که هواپیماهای جنگی روسیه فرودگاه بین‌المللی تفلیس را بمباران کرده‌اند. روسیه همچنین ناوهای جنگی خود را به بنادر گرجستان در حاشیه دریای سیاه اعزام کرد.[13] همچنین چهار افسر روسی نیز توسط گرجستان دستگیر شدند.[14]

مختصات: ۴۱°۵۹′۲۲″ شمالی ۴۴°۲۵′۰۴″ شرقی
جنگ در اوستیای جنوبی (۲۰۰۸)
بخشی از ستیزه گرجستان-اوستیا

موقعیت اوستیای جنوبی در گرجستان
زمان ۷ اوت ۲۰۰۸ – تا ۱۶ اوت ۲۰۰۸[1]
مکان گرجستان
نتیجه پیروزی اوستیا
تغییرات سرزمینی گرجستان کنترل قلمروهایی در آبخاز و اوستیای جنوبی را از دست داد
جنگندگان
اوستیای جنوبی
روسیه
آبخازیا (در دره کودوری وارد عمل شد)[2]

قزاقهای جدایی طلب
داوطلبان آبخازیا در اوستیای جنوبی[3]

 گرجستان
MPRI[4]
>
فرماندهان
ادوارد کوکویتی
دیمیتری مدودف
آناتولی سردیوکوف
مارات کلاخمتوف
سرگی باگاپش		 میخائیل ساکاشویلی
داویت کزراشویلی
زازا گوگاوا

روسیه و نیکاراگوئه پس از پیروزی استقلال‌طلبان، به ترتیب در ۲۶ اوت و ۳ سپتامبر ۲۰۰۸ استقلال اوستیای جنوبی را به رسمیت شناختند. اما اعضای ناتو، اتحادیه اروپا و اکثر کشورهای دیگر آن را بخشی از گرجستان می‌دانند.

مقامات گرجستان، اوستیای جنوبی را یک سرزمین اشغال شده توسط روس‌ها می‌دانند.[15]از سوی دیگر شایعاتی در مورد پیوستن احتمالی اوستیای جنوبی به فدراسیون روسیه وجود دارد.[16]

پیش‌زمینه

اهالی اوستیا، یک اقلیت قومی مجزا از گرجی‌ها هستند که در کنار رودخانه دون زندگی می‌کنند. اوست‌ها یا آسی‌ها در زبان خود، قوم خود را ایرنی می‌نامند. نیای آن‌ها آلان‌ها بودند و زبان آسی نیز از زبان‌های ایرانی شاخه خاوری است.[17] آسی‌ها پس از حمله نیروهای مغولی در سدهٔ سیزدهم میلادی، از دیگر سرزمین‌های قفقاز رانده شده و به اوستیای کنونی آمدند بخشی از آنها در اوستیای شمالی و گروهی دیگری در اوستیای جنوبی مستقر شدند.[18] اوستیای جنوبی در بیشتر کشورهای جهان به عنوان قسمتی از گرجستان شناخته می‌شود. اوستیای جنوبی حدود ۷۰ هزار نفر جمعیت دارد که از این تعداد (حدود ۱۴ هزارنفر) از آن‌ها را اقلیت گرجی‌تبار تشکیل می‌دهند.[19] وسعت این منطقه از لحاظ مقایسه ۱٫۵ برابر کشور لوگزامبورگ است.[20] در سال‌های ۱۹۹۲–۱۹۹۱ درگیری‌های گوناگونی برای استقلال از گرجستان در اوستیای جنوبی رخ داد که منجر به مرگ دو هزار نفر شد.[21] علت این درگیری‌ها تلاش مردم اوستیای جنوبی برای اتحاد با منطقه خویشاوند خود، (اوستیای شمالی) بود.

در سال ۱۹۹۲ میلادی و پس از رسیدن به یک توافق‌نامه صلح، هر کدام از کشورهای روسیه و گرجستان ۵۰۰ نیرو را برای تأمین صلح به اوستیای جنوبی اعزام کردند. سپس گرجستان نیروهای حافظ صلح روسیه را متهم به جانبداری از جدایی‌طلبان اوستیای جنوبی کرد. دولت روسیه این اتهام را رد کرد. پس از برقراری صلح، بار دیگر درگیری‌های پراکنده‌ای بین نیروهای گرجستان و جدایی‌طلبان آغاز شد. میخائیل ساکاشویلی به مردم اوستیای جنوبی وعده اختیارات خاص به این منطقه را در قالب یک دولت فدرال داد، ولی جدایی‌طلبان خواستار استقلال کامل این منطقه از گرجستان شدند.[22] برخی از منابع خبری اعلام کردند که بیش از نیمی از جمعیت اوستیای جنوبی، گذرنامه روسی دارند[11] دمیتری مدودف این رقم را در حدود ۹۰ در صد از ساکنان اوستیا دانست و آمادگی روسیه را برای حمایت از شهروندان خود اعلام کرد.[23]

جنگ سایبری

درگیری‌های دوطرف به جنگ سایبری نیز کشیده‌شد.[24] وبگاه اینترنتی بانک ملی گرجستان مورد حمله هکرها قرار گرفت و صفحه اصلی آن حذف شد و صفحه‌ای حاوی نگارخانه دیکتاتورهای قرن بیستم جایگزین آن شد. وبگاه‌های خبری گرجستان نیز مورد حملات اینترنتی قرار گرفتند. به وبگاه وزارت دفاع گرجستان نیز نفوذ شد.[25] در ابتدا هر دو وبگاه بانک ملی گرجستان و وزارت امور خارجه گرجستان به ناچار خاموش شدند ولی دوباره آغاز به کار کردند.[26] در مقابل، دولت گرجستان از پخش برنامه‌های تلویزیونی روسیه جلوگیری کرد. همچنین وبسایت وزارت دفاع و وزارت انرژی روسیه، توسط هکرهای گرجی هک شد و پرچم وزارت دفاع گرجستان بروی صفحه قرار گرفت.[27] چندین وبگاه اینترنتی حامی روسیه نیز در گرجستان مسدود شد.[28] پس از صلح این وبگاه‌ها دوباره به حالت فعال بازگشتند.[29] این حملات اینترنتی دارای سابقه بود. در آوریل سال ۲۰۰۷ میلادی حمله هکرهای روسی به وب‌سایت‌های جمهوری‌های خودمختار، سیستم‌های انتقال داده در این جمهوری‌ها را با اختلالات گسترده‌ای مواجه کرد. دلیل این امر ناراحتی و اعتراض این هکرها به برداشتن بنای یادبود جنگ جهانی دوم شوروی سابق از مرکز شهر تالین پایتخت جمهوری استونی بود.[30]

واکنش بین‌المللی
نوشتار اصلی: واکنش بین‌المللی به جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸

با وجود آغاز این جنگ دبیرکل ناتو اعلام داشت که تعهد این سازمان مبنی بر عضویت آتی گرجستان در این سازمان همچنان به قوت خود باقی است. وی افزود ناتو، به درخواست‌های گرجستان برای کمک، به صورت اضطراری رسیدگی می‌کند. دولت روسیه با تمایل گرجستان برای پیوستن به ناتو به شدت مخالف است.[31] همچنین ناتو به علت حمله روسیه به گرجستان از پذیرفتن یک کشتی روسیه برای شرکت در مانور نظامی بین‌المللی در دریای مدیترانه خودداری کرد.[32] دولت روسیه آمریکا را متهم به آموزش و حتی شرکت در این جنگ کرد ولی آمریکا ضمن رد این اتهامات اعلام کرد که مستشاران نظامی آمریکا برای آموزش آن دسته از سربازان گرجی که طبق برنامه قرار است به عراق اعزام شوند، در گرجستان بوده‌اند.[33] همچنین پس از رسیدن به آتش‌بس شکننده در این جنگ شماری از اعضای اتحادیه اروپا خواهان اعزام نیروهای پاسدار صلح به اوستیای جنوبی، در چارچوب واحدی از پاسداران بین‌المللی صلح شدند.[34] با شدت گرفتن درگیری روسیه و گرجستان دونالد تاسک، نخست‌وزیر لهستان اعلام کرد که اقدامات روسیه در گرجستان احتمال امضای توافق‌نامه موشکی این کشور با آمریکا را تقویت می‌کند.[35] در نهایت دولت لهستان این توافقنامه را امضا نمود که بر اساس آن به آمریکا اجازه ایجاد سپر موشکی در درون مرزهای این کشور داده می‌شود امضای این قرار داد خشم روسیه را برانگیخت.[36]

در این بین دولت اکراین نیز اعلام کرد که کشتی‌ها ناوگان دریایی روسیه که بندر سواستوپل در کرانه‌های دریای سیاه و در خاک اوکراین را به منظور جنگ میان روسیه و گرجستان ترک کرده‌اند، برای ورود مجدد باید از دولت این کشور اجازه بگیرند دولت روسیه این موضوع را ناقض توافقنامه دوطرف دانست[37] آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان ضمن آنکه خواهان خروج نیروهای روسی از خاک گرجستان شد به نشانه همبستگی با گرجستان اعلام کرد که از عضویت گرجستان در ناتو حمایت خواهد کرد.[38]

تلاش‌ها برای ایجاد صلح

پس از آنکه دولت فرانسه پیشنهاد صلحی را به دوطرف درگیری‌ها پیشنهاد کرد میخائیل ساکاشویلی، رئیس‌جمهور گرجستان اعلام کرد که او این طرح آتش‌بس را امضاء کرده‌است.[39] علاوه براین روسیه نیز قرارداد صلح پیشنهادی فرانسه برای صلح با گرجستان را امضا کرد. طبق این قرارداد صلح، نیروهای روسیه باید خاک گرجستان را ترک کنند اما سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که که نیروهای روسیه، تا زمانی که لازم باشد در گرجستان می‌مانند و از تعیین جدول زمانی برای خروج نیروهای روسی از خاک گرجستان خودداری کرد.[40] مطابق با این توافقنامه که دارای ۶ بند بوده و توسط دوطرف درگیری امضاء شده‌است نیروهای روسیه باید به پایگاه‌ها و مواضعی بازگردند که پیش از آغاز درگیری‌های در آن‌ها مستقر بودند،[41] دیمتری مدودیف، رئیس جمهوری روسیه نیز اعلام کردکه نیروهای روسیه در ۱۸ اوت ۲۰۰۸ خروج از خاک گرجستان را آغاز خواهند کرد.[42] این توافقنامه آتش‌بس شش ماده‌ای پیشنهاد شده توسط فرانسه شامل توقف فوری جنگ، احترام به حاکمیت گرجستان در منطقه مورد مناقشه و برقراری مجدد وضعیت پیشین حاکم بر منطقه می‌شود.

بر اساس این توافقنامه، نیروهای صلح بان روسی، و نه نیروهای اعزامی این کشور پس از شروع درگیری‌ها، اجازه خواهند داشت که در مناطق اوستیای جنوبی و ابخازیا حضور داشته باشند.[43] در ۱۹ اوت تبادل اسیران بین گرجستان و روسیه آغاز شد در اولین مرحله از این تبادل پانزده سرباز گرجستانی با ده سرباز روسی مبادله شدند.[44] با وجود آنکه روسیه طرح صلح پیشنهادی فرانسه را پذیرفت و خروج از خاک گرجستان را آغاز کرد ولی اعلام کرد که دو منطقه جدایی طلب اوستیای جنوبی و آبخازیا، دیگر به هیچوجه نمی‌خواهند بخشی از خاک گرجستان باشند.[45] در پی فرایند صلح روسیه اعلام کرد که برای پذیرش یک‌صد ناظر اروپایی برای سفر به گرجستان و نظارت بر عقب‌نشینی نیروهای روسی از گرجستان آمادگی ندارد.[46] در همین حال، الکساندر بورتنیکوف، رئیس سرویس امنیت فدرال روسیه، گرجستان را به توطئه برای انجام حملات تروریستی در این کشور متهم کرد.[47]

اثرات

استقلال اوستیا و آبخازیا

پس از رسیدن به صلحی ناپایدار و پایان درگیری‌ها، دیمتری مدودف در نطقی تلویزیونی، استقلال جمهوری‌های اوستیای جنوبی و آبخازیا را به رسمیت شناخت.[48] دوما روسیه نیز پس از این سخنان مدودف، رأی به استقلال این دو منطقه داد.[49] روسیه همچنین اعلام کرد که به این دو منطقه کمک نظامی خواهد کرد.[50] همزمان شورای امنیت سازمان ملل درخواست نمایندگانی از اوستیای جنوبی و ابخازیا، برای سخنرانی در نشست این شورا را نپذیرفت[51] اعضای گروه هفت نیز این اقدام روسیه را تقبیح کردند.[52] کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نیز از این اقدام روسیه حمایت نکردند و بر یکپارچگی خاک گرجستان تأکید کردند.[53] اتحادیه اروپا نیز طی بیانه‌ای ضمن تقبیح این اقدام روسیه، اعلام کرد که آینده روابط روسیه و اتحادیه اروپا به سرنوشت آتش‌بس بین روسیه و گرجستان وابسته است.[54]

اثرات اقتصادی

دولت گرجستان اعلام کرد که آسیب وارده از این جنگ به گرجستان یک میلیارد دلار بوده‌است؛ این درحالیست که بودجه گرجستان تنها سه میلیارد دلار می‌باشد. این جنگ باعث کاهش رشد اقتصادی گرجستان شد. رشد اقتصادی این کشور در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ بین ۱۰ تا ۱۲ درصد بود.[55] پس از تشدید تنش‌ها میان روسیه و غرب بر سر درگیری‌های گرجستان، روسیه اعلام کرد آماده‌است که برخی توافق‌ها ازجمله واردات گوشت مرغ و خوک را که در چارچوب مذاکرات برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی حاصل شده بود را قطع کند.[56] همچنین در پی اجازهٔ ترکیه برای ورود ناوهای آمریکا به دریای سیاه روسیه و ترکیه علیه یکدیگر محدودیت‌های گمرکی وضع کردند.[57]

محکومیت گرجستان برای آغاز جنگ، انتقاد از روسیه بخاطر تحریک

در گزارشی که به دستور اتحادیه اروپا دربارهٔ جنگ گرجستان و روسیه تهیه شد، گرجستان در شروع جنگ با گلوله‌باران اوستیای جنوبی در تاریخ ۷ اوت ۲۰۰۸، مقصر شناخته شده‌است؛ ولی هم‌چنین گفته‌شده که اقدام گرجستان در پی یک دوره طولانی اقدامات تحریک‌آمیز و فشار مداوم از جانب روسیه بوده‌است.[58]

جستارهای وابسته

منابع
  1. http://www.kremlin.ru/eng/text/news/2008/08/205406.shtml بایگانی‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۰۹ توسط WebCite President of Russia Dmitry Medvedev signed a plan to resolve the Georgian–South Ossetian conflict, based on the six principles previously agreed on. kremlin.ru
  2. «Абхазия решила вытеснить грузинские подразделения из Кодорского ущелья». Lenta.ru. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۸-۰۹. بیش از یک پارامتر |تاریخ بازدید= و |accessdate= داده‌شده است (کمک)
  3. (روسی) «Ночной совет в Абхазии». Rossiyskaya Gazeta. دریافت‌شده در ۲۰۰۸-۰۸-۰۹. بیش از یک پارامتر |تاریخ بازدید= و |accessdate= داده‌شده است (کمک)
  4. The Destiny of Croatian Serbs Awaited Ossetians بایگانی‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine Strategic Culture Foundation
  5. CNN, Tensions build as U.S. ship arrives in Georgia, 28 August 2008
  6. West condemns Russia over Georgia, BBC, 26 August 2008
  7. Scheffer ‘Rejects’ Russia’s Move, Civil.ge, 26 August 2008
  8. CoE, PACE Chairs Condemn Russia’s Move, Civil Georgia, 26 August 2008
  9. OSCE Chair Condemns Russia’s Recognition of Abkhazia, S.Ossetia, Civil Georgia, 26 August 2008
  10. "Peace bid as Ossetia crisis rages وب‌گاه بی‌بی‌سی
  11. تانک‌های روسی وارد اوستیای جنوبی شدند وبگاه بی‌بی‌سی
  12. میخائیل ساکاشویلی به ورود تانک‌های روسی به اوستیا واکنش نشان داد وبگاه سی ان ان
  13. روسیه فرودگاه بین‌المللی تفلیس را بمباران کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  14. پوتین گرجستان را به 'تروریسم دولتی' متهم کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  15. Abkhazia, S.Ossetia Formally Declared Occupied Territory. بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۰۹ توسط WebCite Civil Georgia. 2008-08-28
  16. Halpin, ‎Tony (2008-08-30), "Kremlin announces that South Ossetia will join 'one united Russian state'", [News Corp. (The Times ed.)
  17. Marshall Lang، David (۱۹۷۶). Lives and Legends of the Georgian Saints. New York صفحهٔ ۲۳۹.
  18. "Q&A: Violence in South Ossetia وبگاه بی‌بی‌سی
  19. «آمار اوستیای جنوبی». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۸.
  20. اوستیای جنوبی وارد جنگ می‌شود وبگاه بی‌بی‌سی
  21. are at war with Russia, declares Georgian leader وبگاه ایندیپندنت
  22. «What is Georgia's rebel South Ossetia region?». وبگاه خبرگزاری رویترز. ۸ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۵ سپتامبر ۲۰۱۷.
  23. Violence in South Ossetia وبگاه بی‌بی‌سی
  24. «جنگ گرجستان و روسیه به اینترنت کشیده شد». وبگاه راسخون. ۱۳ شهریور ۱۳۸۷.
  25. Saakašvili: Venemaa ei rünnanud Gruusiat, vaid tervet Euroopat
  26. Russia and Georgia Clash Over Separatist Region وبگاه The New York Times
  27. «Shelling of South Ossetia capital stopped بایگانی‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه روسیه تودی
  28. заблокировала сайты в доменной зоне .ru وبگاه لنتا روسیه
  29. Russia, Georgia wage PR battle for hearts and minds وبگاه رویترز
  30. حمله هکرها به سایت‌های دولتی گرجستان وبگاه علمی دانشجویان ایران به نقل از واشینگتن پست
  31. ناتو: تعهد به عضویت گرجستان در آینده به قوت خود باقی است وبگاه رادیو فردا
  32. ناتو از مانور کشتی روسیه خودداری کرد بایگانی‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه خبرگزاری ایسکانیوز
  33. مشارکت آمریکا در درگیری در گرجستان بی‌پایه‌است وبگاه رادیوفردا
  34. جلسه اضطراری اتحادیه اروپا آغاز شد وبگاه رادیوفردا
  35. توافق آمریکا و لهستان بر سر سپر دفاع موشکی وبگاه رادیو فردا
  36. هشدار روسیه به لهستان درباره دفاع موشکی وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  37. نیروهای روسیه در آستانه تصرف سه شهر گرجستان وبگاه رادیو فردا
  38. مرکل: گرجستان به عضویت ناتو در می‌آید وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  39. گرجستان طرح آتش‌بس با روسیه را امضا کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  40. روسیه قرارداد صلح با گرجستان را امضا کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  41. ژنرال روس: آغاز خروج نیروهای روس از اوستیای جنوبی وبگاه رادیو فردا
  42. خروج نیروهای روسی از گرجستان دوشنبه آغاز می‌شود وبگاه رادیو فردا
  43. درخواست نظارت بین‌المللی بر خروج روسیه از گرجستان وبگاه رادیو فردا
  44. روسیه و گرجستان تبادل اسیران را آغاز کردند وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  45. نظامیان روسیه خروج از گرجستان را 'آغاز کرده‌اند' وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  46. روسیه می‌گوید از پذیرفتن ناظران اروپایی در گرجستان معذور است وبگاه رادیو فردا
  47. اتحادیه اروپا عقب‌نشینی روسیه از گرجستان را تأیید کرد وبگاه رادیو فردا
  48. روسیه استقلال اوستیا و آبخازیا را به رسمیت شناخت بایگانی‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machineوبگاه .iribnews
  49. دوما استقلال اوستیا را به رسمیت شناخت بایگانی‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine وبگاه iribnews
  50. روسیه به مناطق جدایی‌خواه گرجستان کمک نظامی خواهد کرد بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه رادیو فردا
  51. شورای امنیت نمایندگان مناطق جدایی‌طلب گرجستان را نپذیرفت بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه رادیوفردا
  52. روسیه گروه هفت را به جانبداری از گرجستان متهم کرد وبگاه رادیو فردا
  53. پایان اجلاس شانگهای وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  54. موضع شدید اتحادیه اروپا علیه روسیه وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  55. Georgia PM: War damage estimated at $۱ billion وبگاه فوربیس به نقل از آشویتد پرس
  56. روسیه می‌گوید آماده قطع واردات گوشت به این کشور است بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه رادیو فردا
  57. وضع محدودیت‌های گمرکی علیه روسیه توسط ترکیه وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  58. گرجستان مسبب شروع جنگ با روسیه شناخته شد, بی‌بی‌سی فارسی

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸ موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.