جنگ‌های ایران و عثمانی

فهرست پایین، فهرستی از جنگ‌های ایران و عثمانی در قرن‌های ۱۶ تا ۱۹ میلادی است. این درگیری‌ها از قرن شانزدهم به رهبری شاه اسماعیل صفوی، بنیان‌گذار حکومت صفویه ایران و سلطان سلیم عثمانی آغاز گردید. اهمیت این جنگ‌ها بیشتر بدین دلیل است که در آن زمان ایران، تنها مرکز مذهب شیعه و عثمانی، مرکز مذهب سنی بود. درگیری‌ها میان این دو امپراتوری بیشتر در مناطق شرق آناتولی، میان‌رودان و قفقاز روی می‌دهد. این جنگ‌ها پس از امپراتوری صفوی توسط دولت‌های هوتکیان، افشاریه، زندیه و قاجاریه ادامه می‌یابد.

نام جنگ شاه ایران سلطان عثمانی عهدنامه پایان جنگ
جنگ چالدران ۱۵۱۴ میلادی شاه اسماعیل یکم سلیم یکم جدایی بخشی از کردستان از ایران ۱۵۱۴
جنگ صفویان و عثمانی (۱۵۳۲–۱۵۵۵) شاه تهماسب سلیمان یکم پیمان آماسیه (۱۵۵۵)
جنگ صفویان و عثمانی (۱۵۷۸–۱۵۹۰) شاه محمد خدابنده مراد سوم عهدنامه فرهاد پاشا (۱۵۹۰)
جنگ صفویان و عثمانی (۱۶۰۳-۱۶۱۸) (مرحله نخست)
فتح تبریز (۱۶۰۳)

نبرد ارومیه (۱۶۰۴)

فتح تفلیس و نبرد گوگجه (۱۶۱۶)

شاه عباس یکم احمد یکم عهدنامه نصوح پاشا (۱۶۱۲)
جنگ صفویان و عثمانی (۱۶۰۳-۱۶۱۸) (مرحله دوم)
نبرد تبریز (۱۶۱۸)
شاه عباس یکم احمد یکم، مصطفی یکم، عثمان دوم عهدنامه سراب (۱۶۱۸)
جنگ صفویان و عثمانی (۱۶۲۳-۱۶۳۹)
فتح بغداد (۱۶۲۳)
نبرد بغداد (۱۶۲۵)
جنگ ایران و عثمانی (۱۶۲۹–۱۶۳۱)
جنگ ایران و عثمانی (۱۶۳۴–۱۶۳۶)
سقوط بغداد (۱۶۳۸)
شاه عباس یکم، شاه صفی مراد چهارم عهدنامه قصرشیرین (۱۶۳۹)
جنگ ایران و عثمانی (۱۷۳۰-۱۷۳۶) (مرحله نخست) شاه تهماسب دوم احمد سوم، محمود یکم عهدنامه احمد پاشا (۱۷۳۲)
جنگ ایران و عثمانی (۱۷۳۰-۱۷۳۶) (مرحله دوم) شاه عباس سوم، نادر شاه افشار محمود یکم عهدنامه استانبول (۱۷۳۶)
جنگ ایران و عثمانی (۱۷۴۳-۱۷۴۶) نادر شاه محمود یکم عهدنامه گردان (۱۷۴۶)
جنگ ایران و عثمانی (۱۸۲۱-۱۸۲۳)

نبرد ارزروم (۱۸۲۱)

فتحعلی شاه محمود دوم عهدنامه ارزروم (۱۸۲۳)
جنگ ایران و عثمانی (۱۸۳۸-۱۸۳۹) محمد شاه محمود دوم عهدنامه ارزروم دوم

جنگهای نادر شاه و عثمانی

نادرشاه سال ۱۱۵۶ قمری دست به لشکرکشی بزرگی به عراق زد. نادرشاه در این سال در چند جنگ بر عثمانی‌ها پیروز شد و شهرهای سامرا، حله، نجف، کربلا و اربیل را تصرف کرد.

نادرشاه حاکم موصل را نیز به اطاعت از خود واداشت. اما از تصرف موصل صرفنظر کرد و به عثمانی‌ها پیشنهاد صلح داده و خاک عراق را ترک کرد. عثمانی‌ها پیشنهاد صلح نادرشاه را رد کردند و همین موضوع منجر به بروز جنگ‌های سخت بین ایران و عثمانی در ۱۱۵۸ قمری شد که همگی این جنگ‌ها به پیروزی کامل سپاه ایران انجامید و سرانجام عثمانی‌ها سال ۱۱۶۰ قمری به مصالحه تن دردادند.

در محرم ۱۱۶۰ عهدنامه‌ای مشهور به گردان بین ایران و عثمانی منعقد شد. بر مبنای بندی که به عنوان «اساس» در این معاهده آورده شده‌است، چنین تشریح شده‌است:

مصالحه که در زمان سلطان‌مرادخان رابع واقع شده فی‌مابین دو دولت مرعی و حدود و ثغوری که در مصالحه مزبوره معین شده بود، بدون خلل و تغییر به همان اعتبار باقی خواهد ماند. مرزهای کنونی ایران-ترکیه و ایران-عراق بر پایه عهدنامه قصرشیرین تقسیم‌بندی شده‌است.بزرگترین سپاه شرق آنان نیز که توپورلو پاشا فرماندهی آن را داشت و مجموعا بالغ بر هشتاد هزار سرباز و تفنگدار و توپچی بود در زمان نادر و به دست او نابود شد.

جستارهای وابسته

منابع

    مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ottoman–Persian Wars». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ بهمن ۱۳۸۹.

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.