تفنگچی

در پی ورود اسلحه به ایران در دوران حکومت صفویه دستهٔ تفنگچیان تشکیل شد. اولین نشانه از وجود تفنگچیان به دوران شاه طهماسب اول برمی‌گردد، شواهدی باب بر وجود تفنگچیان در زمان شاه اسماعیل وجود دارد اما مورد تردید است.[2]دستهٔ تفنگچیان در دوران شاه عباس صفوی به صورت واحدهای نظامی منظمی درآمدند.

در ارتش حکومت صفویه تفنگچی‌ها اولین فوج پیاده‌نظام بودند که در جنگ‌ها شرکت می‌کردند. تفنگچی‌ها هم از پیاده‌نظام و هم از سواره نظام تشکیل شدند. تفنگچی‌ها اکثراً از بین روستاییان انتخاب می‌شدند اما نجیب زادگان یعنی قزلباش‌ها وارد آن‌ها نمی‌شدند.[3]فرمانده تفنگچی‌ها را ابتدا مین‌باشی (فرمانده هزار تن) بر عهده داشت اما طبق منابع دیگه یوزباشی (فرمانده صد تن) فرمانده تفنگچی‌ها بود.[4]

در زمان شاه عباس صفوی گروهی جدید از تفنگچی‌ها به وجود آمد که به دلیل استفاده از تفنک جزائری (نوعی تفنگ کوتاه با قطر دهانه بزرگ) به جزائرچی مشهور شدند، این دسته از تفنگچی‌ها به خنجر و اسلحهٔ جزائر مجهز بودند و وظیفهٔ نگهبانی از حیاط درونی کاخ عالی‌قاپو را بر عهده داشتند، این دسته از افراد اکثراً از بین غلامان انتخاب می‌شدند.[5]

تفنگچی‌ها موظف بودند در هنگام جنگ در پیشاپیش سپاه به عنوان اولین فوج نظامی پیاده‌رو در جنگ شرکت بکنند.[6]

• مینورسکی، ولادیمیر (۱۳۷۸). سازمان اداری حکومت صفوی. ترجمهٔ مسعود رجب‌نیا. تهران: انتشارات امیرکبیر. شابک ۹۶۴-۰۰-۰۵۳۳-۹. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)