ترجمه رسمی

ترجمه رسمی نوعی ترجمه است که در آن سند ترجمه شده برای استناد در سیستم‌های قضایی مورد استناد قرار می‌گیرد. این ترجمه باید توسط مترجمین رسمی قوه قضائیه ( تحت مدیریت اداره کل ترجمه رسمی در معاونت حقوقی قوه قضائیه ) [1] صورت پذیرد. زمانی که این ترجمه روی سربرگ مترجم رسمی قوه قضائیه چاپ و مهر و امضاء شده باشد رسمیت پیدا می‌کند. مترجم رسمی، مترجمی را گویند که از طرف دادگاه و نهادهای قضائی یک کشور به رسمیت شناخته شده باشد.

ترجمه رسمی پس از مهر و امضای مترجم رسمی قابلیت تایید توسط دادگستری و وزارت امور خارجه را دارد. در اصل، هدف از طی کردن سلسله مراتب ترجمه رسمی و تاییدات قانونی مربوطه این است که مراجع و محاکم خارجی بتوانند اصالت اسناد ترجمه شده را بدون نیاز به تایید اصالت سند اصلی و از طریق مهر و امضاهای شناخته شده مشخص کنند. به عنوان مثال، تصور کنید دادگاهی در ایالت متحده نیاز به اثبات زوجیت دو دانشجوی ایرانی دارد. از آنجایی که سند ازدواج ایرانی و تعیین اصالت آن از حیطه تخصص سیستم قضایی ایالات متحده خارج است، یک راه این است که از طریق مراجع قانونی نسبت به اصالت سند استعلامات لازم صورت پذیرد، که بسیار زمانبر و شاید غیرممکن باشد.

راه دیگر آن است که از طریق تایید مهر و امضای وزارت خارجه ایران (که برای مراجع قانونی خارجی شناخته شده است)، تمامی مهر و امضاهای قبلی (از جمله مهر و امضای دادگستری، مترجم رسمی و دفترخانه‌ی صادر کننده اصل سند ازدواج) بدون نیاز به استعلام تایید اصالت گردند. در واقع، سند ترجمه شده که به تایید وزارت خارجه رسیده است به لحاظ اعتبار حقوقی، با سند فارسی برابر است و همان کارکرد را دارد.

البته باید اشاره کرد که در مورد مدارک لازم برای صدور ویزای گردشگری از طرف سفارت‌های خارجی، در اکثر مواقع مهر و امضای مترجم رسمی کفایت می‌کند و نیازی به تاییدات دادگستری و وزارت امور خارجه نیست.

مترجم دادگستری به اشکال مختلف برگزیده می‌شود. در برخی از کشورها توسط دادگاه تجدید نظر و در برخی از کشورها توسط کانون کارشناسان برگزیده می‌شود. در ایران، مسئولیت این انتخاب به عهده اداره کل اسناد و امور مترجمان رسمی قوه قضائیه (اداره فنی) است؛ در سالیان اخیر، اداره فنی با همکاری سازمان سنجش و آموزش کشور اقدام به برگزاری آزمون کتبی و شفاهی جهت گزینش و معرفی مترجمین جدید کرده است.

عرصه‌های کارشناسی دادگستری متنوع و گسترده‌ است و مترجم رسمی یکی از عناصر بدنه کارشناسی‌ دادگاه به‌شمار می‌رود. البته، بر خلاف تصور عموم، کارشناسان دادگستری که از میان دانش‎آموختگان زبان‎های مختلف تحت عنوان "کارشناس دادگستری" انتخاب می‌شوند، اجازه دایر کردن دارالترجمه رسمی را ندارند.

نهاد صنفی مترجمین رسمی با نام کانون مترجمین رسمی شناخته می‌شود. از مسئولیت‌های مهم کانون مترجمین رسمی می‌توان به پخش سربرگ و پرچم مخصوص پلمب بین مترجمین و همچنین پیگیری درخواست‌های صنفی مترجمین در اداره فنی و سایر مراجع قانونی اشاره کرد. همچنین نرخ‌نامه سالانه ترجمه رسمی، توسط کانون مترجمان رسمی ایران تعیین و به مترجمین رسمی و دارالترجمه‌ها ابلاغ می‌گردد که موظف به رعایت آن تعرفه می‌باشند.