برکسورف

در سال 1980 اولین داروی سورفکتانت ریوی با نام سورفکتانت تی ای Surfactant-TA توسط دانشمند ژاپنی که در آمریکا بر روی این موضوع تحقیق می کرد به بازار دارویی دنیا معرفی گردید. در پی آن همان دارو در آمریکا با تغییرات کوچکی با نام سوروانتا Survanta توسط شرکت رز لابراتوار (ابوت، ابوی) عرضه شد. علت پیشرو بودن آمریکا در این مورد بخصوص بر می گردد به بیماری پاتریک کندی فرزند نوزاد جان اف کندی رئیس جمهور آمریکا که در سال 1963 بخاطر زایمان زودرس در 34 هفتگی دچار سندروم RDS گردیده و بعد از سه روز از دنیا رفت. [2] بعد از این بود که رسانه ها توجه ویژه ای به این موضوع نشان دادند و تحقیقات در حال جریان، بسیار گسترده تر گردید و در نهایت منجر به تولید داروی سوروانتا گردید. داروی سروانتا از ریه گوساله استخراج می گردد. اما در 1988 داروی دیگری مشابه سوروانتا به بازار آمد با نام کروسورف Curosurf که منشا خوکی داشت و به همان اندازه موثر بود. در سال 2002 نوع دیگری از این دارو که از لاواژ ریه های گاو تهیه می شد با نام بلس BLES پس از چند سال تحقیق و توسعه، تاییدیه رسمی برای ورود به بازار دارویی را گرفت. در سال 2018 داروی برکسورف که همانند سوروانتا از ریه های گوساله استخراج می گردد پس از هفت سال تحقیق و توسعه به بازار دارویی وارد شد.[3]

برکسورف برای درمان نوزادان نارس مبتلا به سندروم زجر تنفسی بصورت پروفیلاکسی یا درمان مداخله ای مورد استفاده قرار می گیرد. عموم نوزادان کاندید تجویز برکسورف دارای سن زایمان کمتر از 32 هفته یا وزن بین 700 تا 1250 گرم هستند. همچنین بصورت آف لیبل برای درمان زجر تنفسی بزرگسالان ARDS بکار می رود.[3] در سال 2020 پیشنهادهای علمی بسیاری برای استفاده از این دارو برای درمان زجر تنفسی ناشی از بیماری کووید 19، Covid-19 Disease حاصل آلودگی به ویروس کرونا، در مطالعات بالینی ارائه شده است و نتایج آن پس از پایان مطالعه و نتیجه گیری نهایی اواخر سال 2020 منتشر می شود.[4]

مهمترین ترکیب برکسورف فسفولیپید ها هستند که با غلظت 25 میلی گرم در هر میلی لیتر نقش اساسی را در فعالیت کاهش کشش سطحی دارو ایفا می کنند. مهمترین نوع فسفولیپید موجود در این دارو دی پالمیتویل فسفاتیدیل کولین یا DPPC است که حدود 50 درصد فسفولیپیدها رو تشکیل می دهد. جزء مهم بعدی برکسورف، پروتئینهای هیدروفوب هستند که شامل دو نوع بی یا SP-B و سی یا SP-C می باشد که تا غلظت 1 میلی گرم در این دارو وجود دارد.[3]

برکسورف از طریق کاهش کشش سطحی بین هوا و سطح آلوئول ها، از چسبیدن آلوئول های ریه به هم در حین تنفس جلوگیری و به نوزاد کمک می کند تا تنفس طبیعی داشته باشد. تجویز برکسورف باعث افزایش کمپلیانس ریوی در نوزاد می گردد.[3]

میزان دوز مصرفی برکسورف به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نوزاد 25 میلی گرم فسفولیپید یا یک میلی لیتر از سوسپانسیون برکسورف است. این مقدار بسته به نیاز بیمار می تواند تا سه بار دیگر با فاصله 6 ساعته برای وی تجویز گردد.[3]

برکسورف بصورت سوسپانسیون استریل عاری از هر گونه ماده پیروژن می باشد که در دو دوز 4 و 8 میلی لیتری وجود دارد. رنگ سوسپانسیون سفید کرمی مات تا قهوه ای روشن است.[3]

قبل از استفاده دمای دارو باید به دمای محیط برسد. بخش عمده ترکیب این دارو لیپید می باشد و بنابر این در دمای سرد روانی لازم را نخواهد داشت. بعد از اینکه با گرم شدن در دستان یا محیط، دارو روانی لازم را پیدا نمود برای سه تا پنج بار محتویات ویال را به آرامی با سر و ته کردن آن بهم زده شود. ویال دارو نباید تکان شدید بخورد. ممکن است نیاز باشد قبل از تجویز برکسورف، نوزاد ساکشن شود. برکسورف قبل از استفاده نباید رقیق شود. احتمال تشکیل کف اندک در سطح ویال بصورت طبیعی وجود دارد.[3]

اثر تجویز برکسورف، بهبود اکسیژن رسانی بلافاصله پس از اینستیلیشن دارو می باشد.[3]

هیچ نوع تداخل دارویی شناخته شده ای برای برکسورف وجود ندارد.[3]

برکسورف فقط برای استفاده درون تراشه ای است. برکسورف به سرعت می تواند اکسیژن رسانی و عملکرد ریه را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو استفاده از برکسورف باید تحت نظارت دقیق پزشک و با دسترسی سریع به پزشکان باتجربه در امر انتوباسیون، مدیریت دستگاه تهویه تنفسی و مراقبت عمومی از نوزادان نارس صورت گیرد. در تمام طول درمان، میزان اکسیژن و دی اکسید کربن خون نوزادانی که بر کسورف دریافت می کنند باید به طور منظم با اندازه گیری شریانی یا از راه پوستی تحت نظر باشد. مواردی از وقوع برادی کاردی گذرا و کاهش سطح اشباع اکسیژن در طی تجویز این نوع داروها گزارش شده است. در صورت وقوع، تجویز دارو باید متوقف شده و محاسبات مناسب برای تخفیف شرایط آغاز شود. بعد از پایدار شدن شرایط، فرایند تجویز دارو مجدداً ادامه یابد.[3]

برکسورف مانند سایر داروها، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی‌شود.[3]

. بسیار شایع (بالای ۱۰ درصد): برادی کاردی (گذرا)

. شایع (بین ۱ تا ۱۰ درصد): غیراشباع شدن سطح اکسیژن

.غیر شایع و نادر ( کمتر از ۱ درصد): آپنه، آمفیزم ریوی، هایپرکاپنی، هایپوکاپنی( افزایش یا کاهش دی اکسید کربن خون بیشتر از حد طبیعی)، افزایش فشار خون، افت فشار خون، افزایش ریسک ابتلا به عفونت ( سپتیسیس بیمارستانی)، انسداد لوله تراشه، رنگ پریدگی، انقباض عروق، پنوموتوراکس(شامل پنوموپریکاردیوم)

سندروم زجر تنفسی