الفبای لهستانی
الفبای لهستانی برای متن در زبان لهستانی، بر اساس آواشناسی لهستانی استفاده می‌شود. این الفبا بر الفبای لاتین بنیان نهاده شده است، اما حروف معینی با نشانه‌ها را شامل می‌شود: kreska یا کلاهک (ć، ń، ó، ś، ź); نشانه یا kropka (ż); دنباله یا ogonek (ą, ę); و مد (ł). حروف q، v و x، که تنها در عبارات خارجی فراوان استفاده می‌شوند، جزء الفبای لهستانی تلقی نمی‌شوند.
الفبای لهستانی، یا گونه‌هایی از آن، همچنین برای نوشتن کاشوبیایی، سیلسیایی و تا اندازه معینی در زبان سوربیایی استفاده می‌شود.
حروف
هرچند Q، V و X مشمول الفبای لهستانی نمی‌شوند، ۳۲ حرف در آن وجود دارد: ۹ حرف صدادار و ۲۳ حرف بی‌صدا.
| حرف بزرگ |
حرف کوچک |
نام لهستانی | معادل معمول | Rough English (or other) equivalent |
سایر معادل‌ها |
|---|---|---|---|---|---|
| A | a | a | /[[|ä]]/ | large | More front [a] between palatal or palatalized consonants |
| Ą | ą | ą | /[[|ɔ̃]]/ | nasal o as French bon | [ɔn], [ɔŋ], [ɔm]; merges with /[[|ɔ]]/ before /[[|w]]/ (see Nasal vowels) |
| B | b | be | /[[|b]]/ | bed | [p] when devoiced |
| C | c | ce | /[[|t̪͡s̪]]/ | pits | [d̪͡z̪] if voiced. For ch, ci, cz see Digraphs |
| Ć | ć | cie | /[[|t͡ɕ]]/ | cheap (alveolo-palatal) | [d͡ʑ] if voiced |
| D | d | de | /[[|d̪]]/ | dog | [d̺] before /[[|d͡ʐ]]/; [t̪] when devoiced; [t̺] before /[[|t͡ʂ]]/. For dz etc. see Digraphs |
| E | e | e | /[[|ɛ]]/ | bed | [e] between palatal or palatalized consonants |
| Ę | ę | ę | /[[|ɛ̃]]/ | nasal e | [ɛn], [ɛŋ], [ɛm]; merges with /[[|ɛ]]/ before /[[|w]]/ and often word-finally (see Nasal vowels) |
| F | f | ef | /[[|f]]/ | fat | [v] if voiced |
| G | g | gie | /[[|ɡ]]/ | go | [k] when devoiced. For gi see Digraphs |
| H | h | ha | /[[|x]]/ | Scots loch | [ɣ] if voiced, may be glottal [ɦ] in a small number of dialects. For ch and (c)hi see Digraphs |
| I | i | i | /[[|i]]/ | meet | [j] before a consonant; marks palatization of the preceding consonant before a vowel (see Spelling rules) |
| J | j | jot | /[[|j]]/ | yes | |
| K | k | ka | /[[|k]]/ | king | [ɡ] if voiced. For ki see Digraphs |
| L | l | el | /[[|l]]/ | light | May be [lʲ] instead in eastern dialects |
| Ł | ł | eł | /[[|w]]/ | will | May be [ɫ̪] instead in eastern dialects |
| M | m | em | /[[|m]]/ | men | [ɱ] before labiodental consonants |
| N | n | en | /[[|n̪]]/ | not | [n̺] before /t͡ʂ d͡ʐ/; can be [ŋ] before /k ɡ/. For ni see Digraphs |
| Ń | ń | eń | /[[|ɲ̟]]/ | canyon (alveolo-palatal) | Can be [j̃] in syllable coda |
| O | o | o | /[[|ɔ]]/ | British English long | [o] between palatal or palatalized consonants |
| Ó | ó | ó or o z kreską | /[[|u]]/ | boot | [ʉ] between palatal or palatalized consonants |
| P | p | pe | /[[|p]]/ | spot | [b] if voiced |
| R | r | er | /[[|r]]/ | trilled r | Often [ɾ] in fast speech. For rz see Digraphs |
| S | s | es | /[[|s̪]]/ | sea | For sz, si see Digraphs |
| Ś | ś | eś | /[[|ɕ]]/ | sheep (alveolo-palatal) | [ʑ] (cf. Ź) if voiced |
| T | t | te | /[[|t̪]]/ | start | [t̺] before /[[|t͡ʂ]]/; [d̪] if voiced; [d̺] before /[[|d͡ʐ]]/. |
| U | u | u | /[[|u]]/ | boot | [ʉ] between palatal or palatalized consonants, sometimes [w] after vowels |
| W | w | wu | /[[|v]]/ | vow | [f] when devoiced |
| Y | y | igrek | /[[|ɘ̟]]/ | between fit and put | |
| Z | z | zet | /[[|z̪]]/ | zoo | [s̪] when devoiced. For digraphs see Digraphs |
| Ź | ź | ziet | /[[|ʑ]]/ | vision, alveolo-palatal | [ɕ] when devoiced. For dź see Digraphs |
| Ż | ż | żet | /[[|ʐ]]/ | vision | [ʂ] when devoiced. For dż see Digraphs |
حرف q (با نام: کو)، v (با نام: فاو)، و x (با نام: ایکس) به الفبای لهستانی مرتبط نیستند، اما در برخی واژگان خارجی و نام‌های تجاری استفاده می‌شوند. این حروف در وام‌واژه‌ها به ترتیب اغلب به وسیله kw، w و ks جایگزین می‌شوند: (kwarc "quartz"، weranda "veranda"، ekstra "extra").
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Polish alphabet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۱۴.
جستارهای پیشنهادی
- آواشناسی لهستانی
- بریل لهستانی
- الفبای تحریری لهستانی