اساطیر هاوایی

آیین هاوایی مبنی بر چندخدایی است. خدایان بسیاری در این مذهب وجود دارد که برجسته‌ترین آنها لونو Lono) ، کانه (Kāne)، کو (Kū و کانالوآ (Kanaloa) می‌باشند. از دیگر خدایان مشهور می‌توان به Laka ،Kihawahine ،Haumea ،Papahānaumoku و مشهورترین آنها Pele اشاره کرد. بعلاوه ، هر خانواده دارای یک یا چند روح قیم شناخته شده به نام ʻaumakua است که از خانواده محافظت می کند.[2]

یک انشعاب از مجموعه خدایان هاوایی [2] شامل گروه‌های زیر است:

• چهارخدایی (ka hā) - لونو، کانه، کو و کانالوآ
• چهار خدای مرد با جنبه‌هایی از کانه- (ke kanahā)
• چهارصد خدا و الهه (ka lau)
• انبوهی از خدایان و الهه‌ها (ke kini akua)
• ارواح (na ʻunihipili)
• نگهبانان (na ʻaumākua)

انشعاب بعدی [3]شامل سه گروه اصلی است:

• چهارخدا یا akua : کو، کانه، لونو و کانالوآ
• تعدادی از خدایان کوچکتر یا kupua که هر کدام وحرفه‌ی خاصی دارند.
• ارواح سرپرست، ʻaumakua، که مربوط به خانواده‌های مشخصی هستند.

یکی از افسانه‌های آفرینش هاوایی در کومولیپو ( Kumulipo ) مجسم می‌شود؛ شعاری حماسی که پیونددهنده‌ی aliʻi یا سلطنت هاوایی به خدایان است. کومولیپو به دو بخش تقسیم می‌شود: شب یا pō و روز یا ao که اولی مربوط به الوهیت و دومی مربوط به نوع بشر است. پس از تولد Laʻilaʻi، زن ، و Kiʻi ، مرد ، مرد موفق می شود قبل از اینکه خدای کانه فرصتی پیدا کند، زن را اغوا و با وی تولید مثل کند. در نتیجه نسب الهی خدایان ، جوان‌تر و ‌درنتیجه مطیع تبار انسان شد. این امر به نوبه خود ، انتقال انسان از نماد بودن برای خدایان (معنای واقعی کلمه kiʻi) به نگهدارنده این نمادها در قالب بت ها و موارد مشابه را نشان می دهد. [4]کومولیپو در زمان ماکاهیکی برای بزرگداشت خدای باروری، لونو نام گرفت.[5]