ادوارد فیتزجرالد

ادوارد فیتزجرالد در ۳۱ مارس ۱۸۰۹ در بردفیلد هاوس، وودبریج، سافک انگلستان در خانوادهٔ بریتانیایی مرفّهی زاده شد. پدرش جان پرسل (پورسِل)، فرزند پزشکی ایرلندی بود که تبارش به اولیور کرامول می‌رسید[1]. مادرش مری فرانسیس فیتزجِرالد پرسِل (پورسِل)، دختر اشراف‌زاده‌ای دیگر از نوادگان ارل‌های کیلدر و دخترعموی جان پرسِل (پورسِل) بود. والدینِ مادرش هم عموزادهٔ درجه‌اول یکدیگر بودند، و در اشاره به این خویشاوندی است که فیتزجِرالد در جایی گفته‌است: «ما فیتزجِرالدها همه دیوانه‌ایم».

ادوارد فیتزجِرالد هفتمین نفر از هشت فرزند و بااستعدادترینِ همه بود، و در اوج رفاه بزرگ شد. او در سال ۱۸۳۰ از دانشگاه کمبریج فارغ‌التحصیل شد.

فیتزجرالد، علی‌رغم دوستان زیاد، فردی تنها و منزوی بود، و این حالاتی بود که احتمالاً در انتخاب رباعی‌های خیام برای ترجمه اثر داشت، زیرا درون‌مایهٔ بی‌ثباتی و گذرا بودنِ زندگی در ترجمه‌های او به چشم می‌خورد.

فیتزجرالد گیاه‌خوار نیز بود و طبیعت را بسیار دوست می‌داشت.

فیتزجرالد در سال ۱۸۵۹ رباعیات خیام را به انگلیسی ترجمه کرد، و این کارِ وی سهم بسزایی در آشنا کردن چهرهٔ خیام با غربی‌ها داشت. اما فیتزجرالد در ترجمه‌هایش چهره‌ای حقیقی از خیام به دست نمی‌دهد. این گفتهٔ خودِ فیتزجرالد است که می‌گوید: «شک دارم که جز ترجمه‌ای بس یک‌سویه از عمر خیام به دست داده‌باشم؛ لیکن آنچه من انجام می‌دهم فقط به‌صورت حبابی در سطح آب پدید می‌آید و می‌شکند».

مدرکی وجود ندارد که فیتزجرالد مذهبی بوده یا نه. درواقع، چنین می‌نماید که فیتزجرالد دیدی منفی نسبت به مذهب داشته و رفتن از پی دین را غیرمناسب با شرایط خود می‌دید. علی‌رغم آن‌که برادرش جان، واعظی مذهبی به‌شمار می‌رفت.

• ادوارد بیلز کوول

• اطلاعات در کتابخانهٔ ملی فرانسه BNF