ابوسعید جنابی فارسی
ابوسعید حسن بن بهرام جنّابی (گناوه ای) معروف به ابوسعید گناوه ای) بنیانگذار قرمطیان در بحرین و احساء بود. وی اصالتاً از گناوه بود. در شصت‌وچند سالگی، بسال ۳۰۰ قمری (۹۱۳ میلادی) در بحرین به قتل رسید.[1][2]
ابوسعید دیلمی در دههٔ چهار (یا نیمهٔ اوّل دههٔ شش) قرن سوم قمری[2] در شهر جنابه گناوه کنونی استان بوشهر در یکی از محله‌های قدیمی احتمالاً محله تل‌گوری متولد شد.[3]
زمانی که مقتدر به خلافت رسید، ابوسعید جنّابی، یکی از رهبران قرامطه بود که در بحرین قیام کرد (۲۸۶ قمری برابر ۸۹۹ میلادی). وی به کمک قبایل عبدالقیس و ربیعه بحرین شهر الاحسا را تسخیر کرد و حکومت قرامطه را تشکیل داد. ابوسعید در نامه‌ای به معتضد عباسی، علت قیام خود را «بیداد» و ظلم خلیفه دانست. بعد از مرگ او در سال ۳۰۰ قمری (۹۱۳ میلادی)، پسرش ابوطاهر، رهبر قرامطهٔ بحرین شد. وی به مقتدر نامه نوشت و در آن، سپاه خود را حزب خدا معرفی کرد. قرامطهٔ بحرین دردسرهای فراوانی برای عباسیان ایجاد کردند؛ حج را چند بار متروک کرده، حجرالاسود را ربودند.[4]
حسن قرمطی جنّابی (دیلمی) مکنی به ابوسعید در ذیحجه ۳۰۰ قمری[2] در حمام مقتول شد.[5]
جستارهای وابسته
منابع
- ویکی انگلیسی
- جنّابی بایگانی‌شده در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine پایگاه اطلاع رسانی دانشنامه جهان اسلام
- نهضت ابوسعید دیلمی، سید جعفر حمیدی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ سوم 1372،ص 75.
- علل دست گیری حسین بن روح نوبختی پایگاه حوزه
- حسن قرمطی لغتنامه دهخدا
- نهضت ابوسعید گناوه‌ای، سید جعفر حمیدی، تهران: مؤسسهٔ خدمات فرهنگی رسا، چاپ سوم 1372.
- جنّابی پایگاه اطلاع رسانی دانشنامه جهان اسلام